Pan Tadeusz. Kostium jako charakterystyka postaci

Adam Mickiewicz dokładnie opisał w „Panu Tadeuszu” stroje swoich bohaterów wraz z ich detalami. Akcja Pana Tadeusza dzieje się na przełomie epok, w okresie zmian zachodzących w obyczajowości. W filmie Andrzeja Wajdy, podobnie jak w utworze Mickiewicza, pojawia się cała galeria polskich typów, osób przywiązanych do tradycji i skłaniających się ku strojom nowoczesnym i modnym.

Sędzia, jako strażnik tradycji i dobry gospodarz nosi kontusz będący okryciem wierzchnim oraz zapinany na wiele guzików żupan z nisko stojącym kołnierzem. Rozcięte rękawy kontusza były zarzucane na plecy. Obie szaty były długie, dawały wygląd skromny, a zarazem dostojny.

W filmie pojawia się scena rozwijania pasa słuckiego, który mógł mieć od 3 do 4,5 metra długości. Dla ochrony kontusza i żupana przed kurzem i słońcem noszony był lniany płaszcz.

Telimęna jest ubrana zgodnie z modą kobiecą na wzór francuski. Nosi suknię empirową z wysoko podniesioną talią, dużym dekoltem i swobodnie spływającą do ziemi spódnicą. Suknię wykonywano bez żadnych usztywnień, aby przypominała suknie antyczne.

Zgrzebny habit, utkany z owczej wełny, który nosi ksiądz Robak, jest symbolem pokuty Jacka Soplicy. Kaptur habitu nie mógł być zbyt duży. Miał ukrywać twarz postaci, ale równocześnie twarz aktora powinna być rozpoznawalna. Tkanina, z której uszyto habit była gruba i kłująca, a przez to bardzo nieprzyjemna w noszeniu.

Zosia nosi biały, prosty strój, który uważano w Polsce za najbardziej odpowiedni dla młodych dziewcząt. Kiedy pojawia się wśród gości, wprowadzana przez Telimenę, nosi sukienkę uszytą na wzór zachodni.

Kostium weselny Zosi jest strojem wiejskiej dziewczyny. Nosi białą spódnicę, zieloną suknię, sznury bursztynów i wianek weselny z gałązek rozmarynu, który na planie filmu zawsze musiał mieć świeży wygląd.

Rejent nosi na początku filmu mundur wojewódzki, czyli kontusz i żupan w kolorze zatwierdzonym przez sejm dla każdego województwa.

W scenie przybycia wojsk napoleońskich kostiumy informują o przemianie niektórych postaci. Hrabia nosi mundur wysokiego rangą oficera, zaś Tadeusz mundur Księstwa Warszawskiego. Rejent, by przypodobać się Telimenie zamienił kontusz na biały kostium francuski.

Galerię kostiumów przygotowanych do filmu „Pan Tadeusz” przez kostiumografkę Magdalenę Tesławską widzowie mogą zobaczyć w scenie finałowego poloneza.